Investment Letter
Scenario-analyse deel 3
Perspectief aandelen ontwikkelde markten is maar matig
Wim Barentsen - Chief Strategist -
Maurice Geraets - Senior Investment Strategist -
Dit is het derde deel van ons drieluik over de periodieke update van de scenario-analyse. In dit deel gaan we in op het beperkte verwachte rendement van aandelen ontwikkelde markten in het basisscenario Flags & Frictions. Met behulp van de building block methode analyseren we de historische en toekomstige opbouw van het aandelenrendement. Door de beperkte verwachte winstgroei en de verwachte negatieve bijdrage uit de waarderingscomponent is het verwachte rendement van aandelen op de middellange termijn beperkt. Maar er zijn alternatieven beschikbaar.
- Waar aandelen de afgelopen periode voor veel rendement zorgden, is het de verwachting dat dit de komende jaren anders gaat zijn.
- Het verwachte rendement voor aandelen ontwikkelde markten is dan ook gematigd in het basisscenario Flags & Frictions. We bouwen deze rendementsverwachting op via de building block methode.
- De componenten ‘winstgroei per aandeel’ en ‘waardering’ zijn volatiel door de tijd en de impact van deze componenten op het totaalrendement is groot.
- De huidige hoge winstniveaus en waardering leiden tot een beperkte rendementsverwachting voor aandelen. Andere waarderingsindicatoren ondersteunen dit beeld.
- Er zijn diverse alternatieven beschikbaar met een aantrekkelijker risico-rendementsprofiel, zoals EMD HC.
Beperkt verwacht rendement voor aandelen ontwikkelde markten Het verwachte rendement voor aandelen ontwikkelde markten is gematigd in het economisch basisscenario. De verwachting voor de middellange termijn komt uit op ruim 3% per jaar. Deze prognose is relatief laag, zeker als rekening gehouden wordt met het risico van deze beleggingscategorie. De verwachte Sharpe ratio, het verwachte excesrendement ten opzichte van kasgeld gedeeld door de volatiliteit, is voor aandelen dan ook laag en lager dan die van de meeste andere beleggingscategorieën. Het verwachte rendement voor aandelen moet echter niet geïnterpreteerd worden als een precieze puntschatting. De verwachting is met veel onzekerheid omgeven en geeft een indicatie van wat beleggers de komende jaren kunnen verwachten in ons basisscenario op basis van de gemaakte veronderstellingen en kenmerken van dit scenario. Het zijn vooral de hoge waardering en de zeer sterke winstgroei van de afgelopen jaren die zorgen voor de lage rendementsverwachting. Normalisatie in beide componenten zal naar verwachting leiden tot lagere rendementen dan dat we de afgelopen jaren hebben gezien.
Historische onderverdeling totaalrendement We bouwen onze rendementsverwachtingen voor alle categorieën op via de building block methode. De uitsplitsing naar de verschillende rendementsbouwstenen geeft inzicht in de belangrijkste determinanten van het rendement. Het verwachte totaalrendement van aandelen bestaat uit drie onderdelen:
- Dividendrendement;
- Winstgroei per aandeel;
- Verandering waardering.
In onderstaande figuur tonen we de rendementsopbouw op basis van deze onderdelen door de tijd. De paarse lijn is het gemiddelde jaarlijkse totaalrendement van aandelen over een periode van 5 jaar. Over de afgelopen 5 jaar bedroeg het totaalrendement gemiddeld ruim 12% per jaar. De gekleurde staven geven de opbouw van dit totaalrendement naar de drie rendementsonderdelen weer. Een aantal zaken valt op. Ten eerste is de bijdrage van het dividendrendement redelijk stabiel door de tijd. De blauwe staven kennen een stabiel verloop en de bijdrage van het dividend bedroeg ruim 2% per jaar over het afgelopen halve decennium. Ten tweede kennen de andere onderdelen een volatieler verloop door de tijd en de impact op het totaalrendement is groter. Dit geldt bijvoorbeeld voor de winstgroei per aandeel. Uit de figuur blijkt dat deze historisch over een periode van 5 jaar zowel positief als negatief is geweest. In 2007 bedroeg de bijdrage van deze component gemiddeld meer dan 25% per jaar. Een paar jaar later was de bijdrage aan het totaalrendement negatief, mede door de forse recessie tijdens de kredietcrisis. Vergelijkbaar grote fluctuaties zien we bij de component waardering.
Opbouw 5-jaarstotaalrendement (TR) aandelen ontwikkelde markten per jaar (MSCI Wereld in Amerikaanse dollar)
Bron: MSCI, Bloomberg, Achmea IM
“De verwachte Sharpe ratio van aandelen is lager dan die van de meeste andere beleggingscategorieën.”
“De bijdrage van het dividendrendement aan het totaalrendement is redelijk stabiel door de tijd.”
Edward F. McQuarrie (2023)
"Regimes of asset outperformance come and go; sometimes there is an equity premium, sometimes not."
Laag verwacht totaalrendement door beperkte winstgroei en negatieve herwaardering De negatieve verwachte bijdrage vanuit de waardering en de gematigde verwachte winstgroei zorgen voor een laag verwacht rendement voor aandelen op de middellange termijn. De prognose voor het dividendrendement is het minst onzeker. Deze is vrij stabiel door de tijd en de verwachting ligt hierbij dicht in de buurt. Voor de winstgroei per aandeel hanteren we de historische trend. Uit de historie blijkt dat de winst per aandeel een opwaartse trend kent met cyclische fluctuaties daar omheen. In gunstige economische periodes stijgen de winsten en tijdens recessies dalen deze. In onderstaande figuur is dit verloop goed te zien. In ons basisscenario gaan we uit van een gematigde verwachte winstgroei omdat deze nu boven de historische trend ligt en we een terugkeer naar deze trend veronderstellen. Voor de waarderingscomponent stellen we een evenwichtskoerswinstverhouding vast die past bij de kenmerken van het scenario Flags & Frictions en houden we rekening met de samenstelling van de index. De koerswinstverhouding van aandelen per medio 2024 ligt boven de evenwichtskoerswinstverhouding die wij realistisch achten (circa 22 versus 20). Hieruit volgt een negatieve bijdrage van deze component aan het totaalrendement.
Reële winst per aandeel voor aandelen ontwikkelde markten
Bron: Bloomberg, Achmea IM
Onzekerheid troef Het schatten van de waardes van de verschillende rendementsonderdelen voor de toekomst gaat met veel onzekerheid gepaard. De bijdrage van het dividendrendement is stabiel door de tijd, maar de bijdrage aan het totaalrendement is relatief beperkt is. De uitdaging zit in een goede schatting te maken voor de andere twee componenten. Deze componenten zijn door de tijd heen volatiel en de impact op het totaalrendement kan op de middellange termijn groot zijn. De winstgroei per aandeel kan langere tijd fors afwijken van de historische trend, zoals de afgelopen jaren het geval is geweest. De winstgroei van aandelen ontwikkelde markten heeft de afgelopen jaren stelselmatig positief verrast. Toch taxeren we dat deze langdurige hoge winstgroei op termijn niet houdbaar is en dat het huidige winstniveau kwetsbaar is voor tegenvallers. Een vergelijkbaar beeld is zichtbaar bij de waardering (koerswinstverhouding). De huidige koerswinstverhouding ligt met een waarde van ruim 22 boven het historische gemiddelde van ruim 18. In Flags & Frictions hanteren we een evenwichtswaarde van 20. Deze ligt hoger dan het historisch gemiddelde, mede vanwege het hogere gewicht van de technologiesector in de index in vergelijking met het verleden. Maar met de huidige waarden voor het winstniveau en de waardering lijkt veel goed nieuws te zijn ingeprijsd en zijn aandelen kwetsbaar voor tegenvallers.
Vergelijkbaar beeld bij andere waarderingsmaatstaven Andere waarderingsmaatstaven tonen een vergelijkbaar beeld wat betreft het verwacht aandelenrendement met de aanpak die wij hanteren. Naast onze building block-aanpak en de wijze waarop we tot schattingen komen voor de afzonderlijke rendementsonderdelen, nemen we ook andere maatstaven en methodes in ogenschouw. Een bekend voorbeeld is de Shiller koerswinstverhouding (Shiller PE). De Shiller PE geeft een indicatie van de absolute waardering van de aandelenmarkt ten opzichte van de historie. Het is de koerswinstverhouding waarbij de reële prijs gedeeld wordt door de gemiddelde reële winst per aandeel over de afgelopen tien jaar. Op deze manier wordt gecorrigeerd voor de economische cyclus. Uit de historische data blijkt dat een hoge waarde van de Shiller PE leidt tot een lager verwacht rendement in het daarop volgende decennium en vice versa. De huidige waarde van deze waarderingsmaatstaf ligt boven het historisch gemiddelde en op een niveau dat correspondeert met een beperkt verwacht rendement in de toekomst.
Shiller PE van aandelen ontwikkelde markten en relatie met historisch rendement (MSCI Wereld maandbasis in Amerikaanse dollar, 1969 – 2024)
Bron: Bloomberg, Achmea IM
Potentieel interessante alternatieven beschikbaar Zoals genoemd gaat de rendementsverwachting gepaard met grote onzekerheid en kan de toekomst zowel positief als negatief verrassen. De lage rendementsverwachting van aandelen betekent dan ook niet dat alle aandelen overboord moeten. Uitgangspunt blijft een goed gespreide robuuste strategische beleggingsallocatie. Daarnaast komt in diverse alternatieve scenario’s de rendementsprognose voor aandelen hoger uit. Maar de gematigde aandelenrendementsverwachting in ons basisscenario betekent wel dat aandelen bij de huidige winstniveaus en waarderingen kwetsbaar zijn voor tegenvallers. Voor dubbelcijferige totaalrendementen de komende jaren moeten zeer optimistische aannames gemaakt worden. Dit achten we gezien de huidige stand van zaken in de wereld onwaarschijnlijk. Daarnaast zijn diverse andere aantrekkelijke alternatieven beschikbaar, onder andere in het vastrentende universum. Een voorbeeld hiervan is de categorie EMD HC. De yield van deze categorie ligt rond de 8% en in ons basisscenario komt de middellangetermijnverwachting uit op ruim 6% (euro hedged). EMD HC heeft daarnaast een lagere volatiliteit dan aandelen waardoor de verwachte Sharpe ratio een stuk hoger ligt (zie Uit het verdomhoekje).
“De hoge waardering en de gematigde verwachte winstgroei zorgen voor een relatief laag verwacht rendement voor aandelen op de middellange termijn.”
“Andere waarderingsmaatstaven duiden ook op een gematigde rendementsverwachting.”