Investment Letter
Beleggen met sociale impact
Ruben Kwast - Investment Strategist -
Veronique Brands - Impactportefeuille Manager -
Gwennaële Bruning - Head of Credits -
Institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, beheren grote hoeveelheden kapitaal. Traditioneel beleggen ze dit kapitaal met het oog op het behalen van positief financieel resultaat. Steeds meer kiezen zij er voor dit kapitaal ook in te zetten voor maatschappelijke uitdagingen. Impactbeleggen heeft de laatste jaren steeds meer terrein gewonnen, omdat het beleggers in staat stelt om naast een marktconform financieel rendement ook sociaal en duurzaam bij te dragen aan de maatschappij.
Hoewel impact vaak geassocieerd wordt met duurzaamheid en klimaat, biedt ook het sociale domein kansen, met name op het gebied van gezondheid en kansengelijkheid. Dit artikel gaat uitgebreid in op hoe verschillende beleggingscategorieën, zoals private equity, private debt, vastgoed, landbouw en social bonds kunnen bijdragen aan sociale impact. Ook staan we stil bij welke overwegingen en risico’s daarbij horen.
- Door gerichte private leningen kunnen beleggers kansengelijkheid vergroten en sociale mobiliteit voor achtergestelde groepen bevorderen.
- Private equity creëert duurzame sociale impact door actief kapitaal te richten op innovatieve zorg, onderwijs en inclusieve bedrijven.
- Investeringen in zorgvastgoed en betaalbare woningen verbeteren leefkwaliteit, sociale cohesie en toegang tot lokale essentiële voorzieningen.
- Via social bonds kunnen beleggers transparant bijdragen aan tastbare maatschappelijke doelen met internationale standaarden.
- Regeneratieve landbouwprojecten dragen bij aan gezonde voeding, biodiversiteit en de levensstandaard van lokale boeren.
Gezondheid is een cruciaal impactthema: het heeft directe invloed op welzijn, productiviteit en duurzame ontwikkeling. Investeringen in gezondheidszorg en preventie dragen niet alleen bij aan een langere levensverwachting, maar verlagen ook maatschappelijke kosten. Kansengelijkheid betekent dat iedereen gelijke toegang heeft tot onderwijs, werk en maatschappelijke participatie, ongeacht afkomst, gender of sociaaleconomische positie. Beleggingen die drempels wegnemen of inclusie bevorderen, spelen hierin een belangrijke rol. Diverse beleggingscategorieën lenen zich om impact te maken in het sociale domein, maar de mate van impact kan per categorie verschillen. Op het thema gezondheid is er een hoog potentieel om met private equity impact te maken. Voor kansengelijkheid daarentegen is er een hoog potentieel om impact te maken via private debt, terwijl private debt een minder potentieel heeft voor het thema gezondheid. Impactpotentieel is de mogelijkheid om als belegger additionele impact te creëren. Dit impactpotentieel wordt bekeken in het licht van de mogelijkheden op het betreffende thema. Als een beleggingscategorie op het thema kansengelijkheid minder mogelijkheden biedt om de toegevoegde waarde van de belegger te verhogen, betekent dit dat het impactpotentieel kan afwijken van het algemene impactpotentieel van de beleggingscategorie. Ten slotte kan er nog sociale impact worden gemaakt via vastgoed, social bonds en eventueel landbouw. In onderstaande hoofdstukken geven we per beleggingscategorie aan hoe er impact kan worden gemaakt.
Sociale impact met private equity Private equity is een van de krachtigste instrumenten om sociale impact te realiseren. Omdat private equity-fondsen diepgaande betrokkenheid bij hun portefeuillebedrijven hebben en een lange investeringshorizon kennen, kunnen ze structurele verbeteringen doorvoeren in strategie, governance en bedrijfsvoering. Dit maakt het mogelijk om zowel gezondheid als kansengelijkheid te bevorderen.
Via private equity kan sociale impact worden gerealiseerd in de gezondheidssector door gericht te investeren in bedrijven en projecten die de toegang, kwaliteit en betaalbaarheid van zorg verbeteren. Dit kan variëren van financiering van medische innovaties en digitale zorgoplossingen tot uitbreiding van zorgcapaciteit en preventieprogramma’s. Ook kan kapitaal worden ingezet voor betaalbare geneesmiddelen en behandelingen. Private equity kan ook een krachtige motor zijn voor meer kansengelijkheid door kapitaal te richten op ondernemingen en projecten die barrières wegnemen voor onderwijs, werk en maatschappelijke participatie. Denk aan investeringen in toegankelijk onderwijs. Het bieden van toegang tot onderwijs heeft als doel basisvaardigheden aan te leren, herintreding in het onderwijs te bevorderen en kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.
Daarnaast kan deze beleggingscategorie genderinclusie bevorderen door te investeren in bedrijven die actief streven naar gelijke kansen en representatie voor vrouwen en genderdiverse personen, zowel in hun personeelsbestand als in leidinggevende functies. Dit kan betekenen dat er wordt gekozen voor ondernemingen met een aantoonbaar inclusief HR-beleid, gelijke beloningsstructuren en programma’s voor talentontwikkeling. De belangrijkste aandachtspunten bij impactbeleggen met private equity is dat private equity illiquide is, waardoor een belegger voor een lange tijd geen toegang heeft tot het geld van de belegging. Daarnaast moet er goed worden vastgelegd wat de beoogde impactdoelstelling is met private equity en moet de beheerder dit ook consistent volhouden. Tenslotte is het succes gevoelig voor de vaardigheden van het management en veranderende marktomstandigheden.
Praktijkvoorbeeld - Verbeterde uitkomsten door vroege detectie
Een concreet voorbeeld is een private equity-investering in een onderneming die immuun- en bloedgroepreagentia ontwikkelt. Mensen die lijden aan auto-immuunziekten en beenmergkanker ervaren vaak een verslechterende kwaliteit van leven, financiële stress en de kans op ernstige gevolgen bij uitstel van de diagnose is groot. Deze producten verbeteren vroege diagnoses bij auto-immuunziekten en beenmergkanker, wat leidt tot hogere behandelpercentages en betere gezondheidsuitkomsten. De testen worden ook gebruikt om in vroege fase al aan te tonen of de behandeling succesvol is. Relevante impact resultaten zijn onder meer het aantal mensen met toegang tot vroegtijdige diagnoses en het aantal mensen dat de behandeling succesvol heeft voltooid.
Aantal Private Equity-fondsen per SDG
Bron: Phenix Capital Group, Achmea IM
“Private equity is een van de krachtstigste instrumenten om sociale impact te realiseren.”
“Gezondheid is een cruciaal impactthema: het heeft direct invloed op welzijn, producitiviteit en duurzame ontwikkeling.”
"Met vastgoed kun je op lokaal niveau impact maken."
Sociale impact met vastgoed Vastgoed biedt ook kansen voor sociale impact. Vastgoedprojecten kunnen directe en tastbare effecten hebben op het dagelijks leven van mensen. Door bijvoorbeeld te investeren in zorgvastgoed, betaalbare huurwoningen en onderwijslocaties, kunnen pensioenfondsen bijdragen aan zowel gezondheid als kansengelijkheid.
Gezondheid kan worden bevorderd door te investeren in seniorenwoningen, verpleeghuizen en gezondheidscentra. Deze voorzieningen kunnen bijdragen aan betere zorg en een hogere levenskwaliteit, vooral in vergrijzende samenlevingen. Tegelijkertijd kunnen investeringen in duurzame woningen de woonlasten verlagen en de gezondheid bevorderen door betere leefomstandigheden en minder energiearmoede. Een afweging die hierbij gemaakt kan worden is of de impact internationaal of lokaal moet worden nagestreefd. Een pensioenfonds kan ervoor kiezen om dichter bij huis sociale impact te maken door bijvoorbeeld te beleggen in zorgvastgoed in Nederland. Een betaalbare seniorenwoning in Nederland heeft hele lokale impact. Terwijl voor het uitstoten van CO₂ dit anders is, aangezien het verminderen van CO₂ in Spanje dezelfde impact heeft als in Nederland. Bij het maken van lokale impact moet wel een bepaalde mate van concentratierisico in acht worden genomen ten opzichte van de gehele vastgoedportefeuille. Op het vlak van kansengelijkheid speelt betaalbare en toegankelijke huisvesting een cruciale rol. Investeringen in betaalbare woningen, onderwijsfaciliteiten en lokale zorglocaties kunnen achtergestelde wijken nieuw leven inblazen en sociale cohesie versterken. Hiermee worden structurele drempels verlaagd en krijgen meer mensen de kans zich te ontwikkelen en deel te nemen aan de samenleving.
Het impactpotentieel voor kansengelijkheid is hoog. Het aanbod voor geschikte oplossingen is echter niet gelijk. Voor betaalbare huisvesting is het impactpotentieel hoog, terwijl het onderwijsfaciliteiten en lokale zorglocaties beperkter is. Ook hier zal het pensioenfonds moeten bepalen of het internationaal of dichter bij huis impact wil maken. Het belangrijkste aandachtspunt bij vastgoed is dat het illiquide en kapitaalintensief is. Daarnaast zit er ontwikkelingsrisico in nieuwe projecten en moet er rekening worden gehouden met leegstand bij bestaande projecten. Ten slotte zijn er ook vaak andere contractpartners dan reguliere marktpartijen zoals overheden en semipublieke instellingen, wat bijvoorbeeld invloed op de contractvorming kan hebben.
Praktijkvoorbeeld - Verduurzaming voor betaalbaar wonen
Een praktijkvoorbeeld waar meerdere impact thema’s worden geraakt, zoals verduurzaming en kansengelijkheid, is de verduurzaming van middenhuurwoningen: woningen met energielabel D of lager worden opgewaardeerd naar Parijs-conforme normen, wat zowel CO₂-uitstoot vermindert als de gezondheid en betaalbaarheid voor bewoners bevordert. In dit geval is investeren in duurzaamheid ook een manier om woningen betaalbaar te houden door energiekosten onder controle te houden. Relevante impactresultaten zijn onder meer energiekostenbesparing in euro’s per huishouden, CO2-uitstoot vermindering en het aantal woningen verduurzaamd.
Impact maken met Private Debt Private debt binnen het sociale domein richt zich op het verstrekken van leningen aan bedrijven of projecten met een maatschappelijke missie. Dit kan variëren van microfinancierings-instellingen tot bedrijven die toegang bieden tot essentiële diensten zoals onderwijs, water of sanitaire voorzieningen.
Op het thema kansengelijkheid heeft private debt veel potentieel. Leningen aan micro- en kleine ondernemingen kunnen de economische positie van kwetsbare groepen versterken en hen de kans geven hun bedrijf uit te bouwen. Ook leningen voor onderwijsprojecten dragen direct bij aan sociale mobiliteit. Voor microfinanciering kan er ook de afweging worden gemaakt of de impact internationaal of lokaal moet worden nagestreefd. Het impactpotentieel is hoog. Op gezondheidsgebied biedt private debt mogelijkheden door bijvoorbeeld financiering van initiatieven die toegang verschaffen tot schoon drinkwater of betaalbare medische zorg. Het impactpotentieel is minder hoog dan voor het thema kansengelijkheid, aangezien het aanbod van geschikte oplossingen nog relatief beperkt is.
Private debt is een heterogene beleggingscategorie, bestaande uit een breed scala aan subcategorieën. De categorieën verschillen onder andere op het gebied van financieringsstructuur en bijbehorend risicoprofiel, impact- en geografische focus, liquiditeit en schaalbaarheid. De belangrijkste overwegingen bij het beleggen in impact private debt is dat deze categorie ook illiquide is. Daarnaast moet er rekening worden gehouden met kredietrisico, aangezien er verliezen kunnen optreden bij wanbetaling. Ten slotte is er nauw toezicht nodig waarbij de impact moeten worden gemeten en gerapporteerd.
Praktijkvoorbeeld - Innovatieve oplossingen voor slaapzorg
Een voorbeeld is een lening aan bedrijf dat slaapzorgdiagnostiek en -behandeling biedt. Hierbij ligt de focus op het vergroten van de toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg en het verbeteren van de patiëntresultaten door middel van innovaties, waaronder telehealth-aanbiedingen. Deze dienstverlening is grotendeels digitaal mogelijk door een therapie-apparaat. Dit maakt het mogelijk voor patiënten, vooral in afgelegen of onderbediende gebieden, om eenvoudig toegang te krijgen tot noodzakelijke zorg. Door innovatieve en digitale behandelopties aan te bieden, kunnen de kosten van slaapzorg worden verlaagd, waardoor meer mensen in staat zijn om de zorg te krijgen die ze nodig hebben zonder financiële belemmeringen. Relevante impactresultaten zijn onder meer het aantal patiënten dat bereikt wordt en de gemiddelde kostenbesparing voor patiënten.
Praktijkvoorbeeld - Verbetering levensstandaard door leningen
Een voorbeeld is een lening aan een microfinancieringsorganisatie die water- en hygiëne-leningen verstrekt aan plattelandsgezinnen, wat leidt tot betere hygiëne, lagere ziekteprevalentie en meer veiligheid voor met name vrouwen. Hiermee leveren zij een cruciale rol in het verbeteren van de levensstandaard van gezinnen. Relevante impactresultaten zijn onder meer het aantal bereikte leningnemers, % leningen aan plattelandsgezinnen en % vrouwelijke leningnemers.
Aantal Private Debt-fondsen per SDG
Bron: Phenix Capital Group, Achmea IM
“Vastgoed kan uitstekend worden ingezet om impact te maken op belangrijke impactthema's zoals gezondheid en kansengelijkheid.”
“Impact maken op het gebied van kansengelijkheid biedt met Private Debt volop mogelijkheden.”
"Social bonds maken sociale impact transparant en toegankelijk."
Sociale impact met social bonds
Social bonds zijn obligaties waarvan de opbrengsten specifiek worden aangewend voor sociale projecten. Voor institutionele beleggers zijn ze aantrekkelijk omdat ze liquide en relatief transparant zijn, met een rendement dat vergelijkbaar is met reguliere obligaties van dezelfde kredietkwaliteit. De kracht van social bonds is dat er heldere internationale standaarden bestaan die transparantie en disclosure bevorderen. Het belangrijkste kader hiervoor zijn de Social Bond Principles (SBP) van de International Capital Market Association (ICMA). Deze principes maken inzichtelijk waar het opgehaalde geld naartoe gaat en welke sociale doelen ermee worden ondersteund. Deze principes bevatten concreet vier kernpunten:
- De opbrengsten moeten uitsluitend worden besteed aan sociaal gedefinieerde projecten (Use of Proceeds),
- Er moet een helder proces zijn om projecten te selecteren (Project Evaluation and Selection),
- De opbrengsten moeten transparant en traceerbaar worden beheerd (Management of Proceeds),
- Er moet periodiek worden gerapporteerd over de besteding en de bereikte sociale impact (Reporting).
Het eerste principe (Use of Proceeds) van social bonds richt zich op projecten met een duidelijk sociaal nut. Denk hierbij aan betaalbare huisvesting, gezondheidszorg , onderwijs en scholingsprogramma’s, werkgelegenheidsinitiatieven, en voorzieningen die de toegang tot basisvoorzieningen verbeteren, zoals schoon drinkwater, energie of openbaar vervoer. Belangrijk onderdeel van de projecten is dat ze een specifieke doelpopulatie hebben, waarbij beargumenteerd wordt waarom het voor deze populatie van belang is. Een concreet meetbare maatstaf om de impact van social bonds zichtbaar te maken, is het aantal mensen dat direct profiteert van de gefinancierde projecten. Dat kan gaan om huishoudens die toegang krijgen tot schoon drinkwater, patiënten die betere zorg ontvangen of gezinnen die kunnen verhuizen naar betaalbare woningen.
Praktijkvoorbeeld - Kapitaal voor brede zorgtoegang
Een concreet voorbeeld is de social bond van Allied Irish Bank Group. Een aanzienlijk deel van de opbrengsten wordt ingezet voor het thema ‘toegang tot gezondheidszorg’, waaronder de financiering van ziekenhuizen, eerstelijnszorg en woonzorgcentra die breed toegankelijk zijn. De impact is tastbaar: per geïnvesteerde miljoen euro worden gemiddeld 15.714 mensen bereikt.
De markt van social bonds is aan het groeien
Bron: Bloomberg, Achmea IM
Sociale impact met landbouw
Landbouw biedt, naast impact maken op thema's als klimaat en biodiversiteit, ook de mogelijkheid om sociale impact te maken. Deze beleggingscategorie biedt vooral de mogelijkheid om bij te dragen aan het thema gezondheid, middels het mogelijk maken van gezonde voeding en voorkomen van milieuvervuiling. Op het thema kansengelijkheid zijn er nog weinig mogelijkheden om impact te maken met landbouw.
Op het gebied van gezondheid speelt landbouw een cruciale rol. Investeringen in duurzame productie kunnen bijdragen aan het terugdringen van ondervoeding, het verbeteren van de voedselkwaliteit en het verminderen van gezondheidsrisico’s door milieuvervuiling. Op kansengelijkheid heeft landbouw een beperkter direct effect, maar het kan wel bijdragen aan de economische versterking van boeren in ontwikkelingslanden door eerlijke handel en betere inkomenszekerheid te bevorderen.
Belangrijke aandachtspunten bij het beleggen in landbouw zijn operationele- en marktrisico’s. De opbrengst en waarde hangen sterk af van weersomstandigheden en klimaat. Productiehoeveelheden en prijzen zijn volatiel: internationale handelsbelemmeringen of veranderingen in vraag kunnen het rendement beïnvloeden.
Conclusie
Voor institutionele beleggers zoals pensioenfondsen biedt impactbeleggen in het sociale domein een krachtig instrument om financiële rendement te combineren met maatschappelijke waardecreatie.
- Private equity is het meest krachtig voor structurele verbeteringen en innovatie.
- Private debt biedt kansen voor inclusieve financiering en versterking van kansgelijkheid.
- Vastgoed heeft tastbare impact via zorgvoorzieningen en betaalbare huisvesting.
- Social bonds maken sociale impact transparant en toegankelijk.
- Landbouw biedt kansen op het snijvlak van gezonde voeding.
Cruciaal is dat pensioenfondsen intentionaliteit expliciet verankeren, meetbaarheid serieus nemen en vasthouden aan een marktconform rendement. Alleen dan kan impactbeleggen bijdragen aan zowel gezonde gemeenschappen als gelijke kansen voor iedereen met tastbare resultaten voor zowel deelnemers als de samenleving.
“Social bonds zijn het liquide alternatief om impact te maken op sociale thema's.”