Fase 1: klimaatverandering laat zich onverwachts hevig gelden De eerste jaren zijn ‘crisisjaren’. In deze periode vinden verschillende klimaatrampen plaats. Ofwel, de fysieke risico’s vinden veel eerder plaats dan dat nu wordt aangenomen. De klimaatrampen, zoals extreme hittegolven, zorgen voor verstoringen van handelsketens en schaarste door onder andere mislukte oogsten. Dit leidt tot een fors oplopende inflatie. Tegelijkertijd ontstaat er schade aan infrastructuur en worden bedrijven met productiefaciliteiten in kwetsbare gebieden geraakt. Voor de modellering van deze fase maken we gebruik van het worst case scenario van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). In dit scenario neemt de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia verder toe, aan de bovenkant van de rode wolk in de grafiek. Dit scenario, waarin de temperatuur uiteindelijk stijgt met gemiddeld 4,4°C in 2100, wordt door het IPCC als highly unlikely geclassificeerd, maar biedt nuttige aanknopingspunten voor deze analyse. Om de rendementsimpact van de fysieke klimaateffecten op de beleggingscategorieën te bepalen, wordt gebruik gemaakt van MSCI Climate Value at Risk (Climate VaR). MSCI Climate VaR vertaalt de consequenties van verschillende typen extreme weersomstandigheden naar een rendementseffect op de onderliggende bedrijven. Voor de categorieën waarbij deze informatie ontbreekt hebben we eigen aannames gedaan voor het rendementseffect. Deze rendementseffecten passen we toe boven op ons economisch basisscenario Flags & Frictions.

Fase 2: overheden komen in actie In fase twee van een abrupte klimaatcrisissituatie volgt een sterke beleidsreactie als gevolg van de klimaatrampen. De energietransitie komt hierdoor in een stroomversnelling. Er wordt vol ingezet op een snelle transitie naar een koolstofarme economie. Dit vereist significante investeringen waardoor de inflatie nog verder stijgt. Het uitfaseren van fossiele brandstoffen en de hogere belastingen om de nodige investeringen in adaptatie mogelijk te maken, zorgen voor aanhoudende inflatiedruk. Net als vaak in oorlogssituaties het geval is, zien centrale banken af van een streng inflatiebeleid omdat dit de economische crisis sterk zou verdiepen. De hoge inflatie wordt daarmee geaccepteerd als onvermijdelijk gezien de omvang van de inmiddels noodzakelijk geachte transities (first things first). Vooral de sectoren en landen met een hoge energie-intensiteit en een groot aandeel in de productie van fossiele brandstoffen worden hard geraakt. Voor de modellering van deze fase maken we gebruik van klimaatbeelden van het Network for Greening the Financial System (NGFS), namelijk het NGFS 1,5°C Disorderly Transition scenario. In dit scenario wordt uitgegaan van een vertraagde en rommelige transitie met een ambitieus doel: het beperken van de temperatuurstijging tot 1,5°C. Dit brengt aanzienlijke transitierisico’s met zich mee. Dus waar in fase één de fysieke risico’s centraal staan, zijn dat de transitierisico’s in fase twee. Ook voor deze fase hanteren we MSCI Climate VaR data om de rendementsimpact te bepalen. Vooral voor aandelen opkomende markten resulteert een negatieve rendementsimpact in fase 1 en 2. Dit geldt tot op zekere hoogte ook voor andere risicovolle beleggingscategorieën. De totale rendementsimpact op euro investment grade credits is een stuk beperkter.

Fase 3: de transitie naar een nieuwe werkelijkheid In de derde fase van een abrupte wereldwijde klimaatcrisis vormt de reële economie zich naar een nieuwe werkelijkheid. Door klimaatverandering zullen verschillende regio’s naast extreem weer ook kampen met structurele veranderingen van het klimaat. Seizoenen zullen veel droger of juist veel natter zijn. Dit heeft consequenties voor de landbouw. Warmere zomers zullen ook consequenties hebben voor de bedrijvigheid. Onderzoek, onder andere Zhao (2021), toont aan dat een hogere gemiddelde temperatuur een negatieve impact heeft op de economische groei. Voor deze fase stellen we macro-economische aannames vast en verwachtingen voor beleggingscategorieën die passen bij de kenmerken van deze nieuwe werkelijkheid. Per saldo zullen de inflatie en rentes hoger liggen dan in het basisscenario Flags & Frictions, mede door de aanhoudend fysieke schade en transitie-effecten. De economische groei zal lager liggen door de klimaatschade en door duurdere energie. De verwachte nominale rendementen voor de meeste risicovollere beleggingen zijn gemiddeld genomen lager dan in het basisscenario Flags & Frictions op de middellange termijn. In reële termen, gecorrigeerd voor inflatie, zijn de verwachte rendementen voor de meeste beleggingscategorieën, zoals obligaties en aandelen, zelfs negatief.